Ακούστε το επόμενο κείμενο, όπως αυτό “δημοσιεύθηκε” στο 151-ο τεύχος (Ιανουάριος – Φεβρουάριος του 2015) του ηχητικού περιοδικού μας, Ορθόδοξη Πορεία.
Ευχή Β. του Μεγάλου Βασιλείου.
Σέ ευλογούμεν ύψιστε, Θεέ, καί Κύριε τού ελέους, τόν ποιούντα αεί μεθ’ ημών μεγάλα τε καί ανεξιχνίαστα, ένδοξά τε καί εξαίσια, ών ουκ έστιν αριθμός, τόν παρασχόντα ημίν τόν ύπνον εις ανάπαυσιν τής ασθενείας ημών, καί άνεσιν τών κόπων τής πολυμόχθου σαρκός, Ευχαριστούμέν σοι, ότι ου συναπώλεσας ημάς ταίς ανομίαις ημών, αλλ’ εφιλανθρωπεύσω συνήθως, καί πρός απόγνωσιν κειμένους ημάς ήγειρας, εις τό δοξολογήσαι τό κράτος, σου, Διό δυσωπούμεν τήν ανείκαστόν σου αγαθότητα, νούν ημών φώτισον ημών τούς τής διανοίας οφθαλμούς, καί τον εκ τού βαρέος ύπνου τής ραθυμίας ανάστησον, Άνοιξον ημών, τό στόμα, καί πλήρωσον αυτό τής σής αινέσεως, όπως άν δυνηθώμεν απερισπάστως άδειν τε καί ψάλλειν, καί εξομολογείσθαί σοι τώ εν πασι καί υπό πάντων δοξαζομένω Θεώ,, τώ ανάρχω Πατρί, σύν τώ μονογενεί σου Υιώ, καί τώ Παναγίω καί αγαθώ και ζωοποιώ σου Πνεύματι, νύν, και αεί, και εις τούς αιώνας τών αιώνων, Αμήν.
Από την ακολουθία του Μεσονυκτικού.
***
Θεϊκό δώρο ο ύπνος!
Ανανεώνει το σώμα και το πνεύμα.
Αποβάλλει τις καματογόνες ουσίες.
Χαρίζει νέες δυνάμεις στα μέλη μας.
Η κουρασμένη σκέψη ξυπνάει με καινούργια πετάγματα. Η άθυμη καρδιά γεμίζει φωτεινή αισιοδοξία το πρωϊ. Ανακουφιση στην ανθρώπινη αδυναμία ο ύπνος. Αφορά την ύπαρξή μας, τη συνέχεια της ζωής.
Αν τον σπαταλάς για ξενύχτι κι έργα σκοτεινά, εκδικείται. Αν μένεις ανύσταχτος για να επιτελείς ένα καθορισμένο έργο, που σου επιβάλλει το καθήκον σου, τον αποζητάς με μεγαλύτερη λαχτάρα.
Αν ξαγρυπνάς με πνεύμα θυσίας κοντά στον άρρωστο, βρίσκεις τη δύναμη να τον μειώσεις στο ελάχιστο.
Αν έχεις το πνευματικό χάρισμα να ελαχιστοποιήσεις τη δίκαιη απαίτησή του, ακουμπισμένος σ’ ένα σκαμνί ή με υψωμένα τα χέρια να μιλάς ολονύχτια με το Θεο και να προσεύχεσαι για «τα πάθια και τούς καημούς του κόσμου», τότε το σώμα χάνει τη βαρύτητά του, ο κάματος εξαφανίζεται, η ψυχή ζη «συν τω Θεώ» σε άρρητη ευφροσύνη!…
………………………………………………………..
Ομως όλοι εμείς οι κοινοί άνθρωποι, που τρέχουμε κάθε μέρα στις πολύβουες πολιτείες μας, ή άλλοι, που το σώμα τους λυγίζει από βαρειά, πολύμοχθη εργασία, αποζητούν με μισόκλειστα βλέφαρα το βράδυ, λυτρωτικό τον ύπνο. Και το θεϊκό δώρο έρχεται, χωρίς ν’ αναστείλει τη ζωη… Το πρόβλημα αρχίζει, όταν ο κόπος υπάρχει, το σώμα ζητάει δίκαια ανάπαυση, αλλά οι έννοιες οι δικές μας και των άλλων, οι αγωνίες για το αύριο, ο φόβος, η αμαρτία, η ανασφάλεια, διώχνουν τον ύπνο. Το θέμα είναι πανάρχαιο. Πιο επίκαιρο γίνεται σήμερα, στην αγχώδη εποχή μας. Αιτιολογημένο συχνά από την ανθρώπινη κράση και τις ιδιαιτερότητες του ανθρώπου.
Ωστόσο υπάρχει ένα κοινό πνευματικό φάρμακο, που δεν χρειάζεται ιατρική συνταγή, διαχρονικό και προσωπικό.
Το συνιστά ο βασιλιάς Δαβίδ, σε μια εσπερινή ωδή, στον 4ο Ψαλμό του•
«… Εν τω επικαλείσθαί με εισήκουσάς μου, ο Θεός… α λέγετε εν ταις καρδίαις υμών, επί ταις κοίταις υμών κατανύγητε… ελπίσατε επί Κυριον…» (στ. 1-6).
«Θεε μου, όσες φορές Σ’ εκάλεσα, άκουσες τη φωνή μου… ο,τι κακό αποβραδίς βαραίνει την καρδιά σας, στο στρώμα να το διώχνετε, κάθε λογισμό πικρό…». Με μια νέα αποστροφή προς τον Κυριο ο προφητάνακτας Δαβίδ (στ. 7-8) γεμάτος εμπιστοσύνη, ευγνωμονεί για τις ευλογίες και τα αγαθά που η κηδεμονία του Κυρίου του χαρίζει• «Πλήθος τα αγαθά σου…».
«…εν ειρήνη επί το αυτό κοιμηθήσομαι και υπνώσω…».
Ο μηνυματικός λόγος του προφητάνακτα, με τις εκφραστικές εικόνες και την περιγραφή των συναισθημάτων, θέλει να αποσπάσει τις καρδιές μας από την καθημερινή ματαιότητα, που ολισθαίνει η φύση μας, ώστε να φυγαδεύεται η ειρήνη και μαζί της το θεϊκό δώρο του ύπνου. Καταλήγει με την έμμεση εμπειρική προτροπή του:
« Εγώ αμέριμνος, βαθύ ύπνο θα πάρω, γιατί αν και κατάμονος, η ελπίδα δίπλα μου είσαι Συ…».
« Εν ειρήνη… υπνώσω, ότι συ, Κυριε, κατά μόνας επ’ ελπίδι κατώκισάς με» (στ. 9).
Με τα λόγια του Ψαλμού όταν δέεται η ψυχή το βράδυ, ειρηνεύει.
Συμπληρώνει την ικεσία της με την ευχή της Εκκλησίας• «Και δος ημίν, Δεσποτα, προς ύπνον απιούσιν, ανάπαυσιν σώματος και ψυχής…».
Από το περιοδικό: “Η δράση μας”, τεύχος Φεβρουαρίου 2007.
***
Ψαλμός Δ 4.
Εις το τέλος, εν ψαλμοίς, ωδή τω Δαυϊδ.
2 ΕΝ τω επικαλείσθαί με εισήκουσάς μου, ο Θεός της δικαιοσύνης μου, εν θλίψει επλάτυνάς με. οικτείρησόν με και εισάκουσον της προσευχής μου. 3 υιοί ανθρώπων, έως πότε βαρυκάρδιοι; ινατί αγαπάτε ματαιότητα και ζητείτε ψεύδος; (διάψαλμα). 4 και γνώτε ότι εθαυμάστωσε Κύριος τον όσιον αυτού, Κύριος εισακούσεταί μου εν τω κεκραγέναι με προς αυτόν. 5 οργίζεσθε, και μή αμαρτάνετε, ά λέγετε εν ταις καρδίαις υμών, επι ταις κοίταις υμών κατανύγητε. (διάψαλμα). 6 θύσατε θυσίαν δικαιοσύνης και ελπίσατε επι Κύριον. 7 πολλοί λέγουσι, τίς δείξει ημίν τα αγαθά; Εσημειώθη εφ’ ημάς το φώς του προσώπου σου, Κύριε. 8 έδωκας ευφροσύνην εις την καρδίαν μου, απο καρπού σίτου, οίνου και ελαίου αυτών επληθύνθησαν. 9 εν ειρήνη επι το αυτό κοιμηθήσομαι και υπνώσω, ότι σύ, Κύριε, κατά μόνας επ’ ελπίδι κατώκισάς με.
ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ (Απόδοση στην κοινή νεοελληνική)
ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ
Εις το τέλος, εν ψαλμοίς˙ ωδή τω Δαυίδ.
2 Όσες φορές σε επικαλέσθηκα, άκουσες ευνοϊκά την προσευχή μου, Θεέ μου, εσύ που αποδίδεις δικαιοσύνη και προστατεύεις το δίκιο μου. Όταν βρέθηκα μέσα σε θλίψη και στενοχώρια, με παρηγόρησες, χαρίζοντας ανακούφιση στην πιεσμένη καρδιά μου. Σπλαχνίσου με και τώρα και κάνε δεκτή την προσευχή μου.
3 Άνθρωποι, εσείς που με εχθρεύεστε και με συκοφαντείτε, ως πότε θα είστε σκληρόκαρδοι και προσκολλημένοι στα γήινα; Γιατί σας αρέσει να διαδίδετε σε βάρος μου μάταιες και ανυπόστατες κατηγορίες και ζητάτε με συκοφαντίες και ψέματα να με εξοντώσετε;
4 Μάθετε όμως ότι ο Κύριος μέχρι τώρα έκανε ξακουστό και αξιοθαύμαστο κάθε ευσεβή άνθρωπο, που είναι αφοσιωμένος σ’ αυτόν. Κι όπως παλαιότερα, έτσι και τώρα ο Κύριος θα ακούσει τη θερμή κραυγή της προσευχής μου.
5 ας οργίζεσθε εναντίον μου, προσέχετε όμως να μην αμαρτάνετε και απέναντι στον Θεό. Τα πονηρά σχέδια και τους αμαρτωλούς διαλογισμούς που έχετε στο νου σας και κυκλοφορείτε στις καρδιές σας, να τα εξετάζετε τη νύχτα στο κρεβάτι σας και μετανιωμένοι γι’ αυτά και συντετριμμένοι, να μην τα πραγματοποιείτε.
6 προσφέρετε ως θυσία όχι ζώα και υλικές προσφορές, αλλά δικαιοσύνη και αγαθότητα˙ και στηρίξτε όλη την ελπίδα και την εμπιστοσύνη σας στον Κύριο.
7 Πολλοί, επειδή έχασαν την ελπίδα τους αυτή, λένε: Ποιός θα μας δείξει και ποιός θα μας δώσει τα υλικά αγαθά; Σε μας όμως, Κύριε, που ελπίζουμε σε σένα, εντυπώθηκε βαθιά μέσα μας η στοργή και η αγάπη και χάρη του προσώπου σου˙ και έλαμψε σ’ όλους φανερή η πρόνοια και προστασία σου.
8 Γέμισες την καρδιά μου με ευφροσύνη, την οποία δεν αισθάνονται οι αντίπαλοί μου, μολονότι είναι γεμάτοι με καρπούς από σιτάρι, κρασί και λάδι.
9 Γι’ αυτό θα κοιμηθώ ήσυχος και ειρηνικός με την ελπίδα μου ακλόνητη σε σένα, και θα χορτάσω ύπνο, διότι εσύ, Κύριε, αν και είμαι ολομόναχος, μου προσφέρεις την προστασία σου˙ και κάτω από τη σκέπη της προστασίας σου αυτής, κατοικώ γεμάτος εμπιστοσύνη και ελπίδα σε σένα.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
