Αυτά λοιπόν σου έγραψα, θεία και ιερά κεφαλή, τα οποία σύμφωνα με Σένα είναι συμβουλευτικά και νουθεσίες, ενώ κατά την γνώμη μου είναι μόνο υπομνηστικά, αλλά όχι και συμβουλευτικά. Και αν ευχαριστηθής με αυτά τα άσχημα και χωρίς ρητορική δεινότητα ψελλίσματά μου, να χρωστάς χάρι στον χορηγό όλων των χαρίτων, τον Θεό και στις δραστικές και φωτιστικές ευχές της δικής σου πανιερότητος, μέσω των οποίων ο Θεός παρακαλούμενος, όπως κάποτε άνοιξε το στόμα του ακάθαρτου ζώου, εννοώ την όνο του Βαλαάμ και λάλησε, έτσι άνοιξε τώρα το δικό μου ακάθαρτο στόμα και μνημόνευσα αυτά που είχαν λησμονηθή και μίλησα όσα είναι πάνω από την δύναμί μου. Γι’ αυτό ο θείος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης στο τέλος του ιγ’ κεφαλαίου στο περί των θείων ονομάτων έγραφε προς τον συνιεράρχη στου Τιμόθεο: «Εάν είναι ορθά αυτά που έχουν λεχθή, αυτό πρέπει να ανατεθή στον αίτιο όλων των αγαθών, που δωρίζει πρώτα το λέγειν και έπειτα το ευ λέγειν». Εάν όμως (πράγμα που εύχομαι να μην γίνη) δεν ευχαριστηθή με αυτά η ιερή ψυχή σου, ποιός άραγε
θα είναι η αιτία; Εγώ δέσποτά μου, εγώ˙ πρώτα, διότι λέω και δεν πράττω˙ και όποιος λέει και δεν πράττει, μοιάζει σύμφωνα με τον όσιο Παφνούτιο με τον ανάλατο και χωρίς γεύσι άρτο και κακό για το στομάχι, όπως έλεγε ο Ιώβ: «Πώς να φαγωθή το ανάλατο ψωμί;» (Ιώβ 6,6). Και το έκανα αυτό επειδή πείσθηκα από τον άγιο Νείλο που λέει: «Πρέπει να λέη τα καλά και αυτός που δεν πράττει τα καλά, για να αρχίση τα έργα, ντρεπόμενος τα λόγια». Και πάλι: «Να συμμορφώνεσαι με την αρετή, όχι για να εξαπατήσης, αλλά για να ωφελήσης αυτούς που σε βλέπουν». Και δεύτερον, γιατί δεν φύλαξα τα όριά μου και ύψωσα το ανάστημά μου πάνω από όσο έπρεπε, κατά την παροιμία˙ και εγώ ο ελάσσων και αγωνιζόμενος για την τελείωσι μοναχός, ο οποίος έπρεπε να υπενθυμίζωμαι να χειραγωγούμαι στα ανώτερα και να τελειούμαι από την δική σου πανιερότητα, τόλμησα να κάνω υπομνήσεις σε αυτή την ανώτερη και τελειωτική θειότητά σου˙ ή όπως αυτό δήλωσε και ο Απόστολος, λέγοντας: «Χωρίς αντίρρησι το μικρότερο ευλογείται από το μεγαλύτερο» (Εβρ. 7,7)
και το μεγάλο παιδί του Ζαχαρία λέγοντας προς τον Κύριο: «Εγώ έχω ανάγκη να βαπτισθώ από σένα και εσύ έρχεσαι σε μένα;» (Ματθ. 3, 14).
Αλλά τί να κάνω ο δυστυχής; Εγώ έμοιαζα με έναν πυριτόλιθο και η πανιερότητά σου με σίδερο που βγάζει φωτιά. Κτύπησες σφοδρά μία φορά, χτύπησες δύο και τρεις φορές σφοδρότερα, ζητώντας από αυτόν που έχει ανάγκη συμβουλής, συμβουλευτικά γράμματα. Τί μπορούσα να κάνω με τόσες κρούσεις; Έβγαλα αυτούς τους λίγους σπινθήρες από την κατάψυχρη πέτρα της διάνοιάς μου και ό,τι μπόρεσα έκανα, όπως είπε ο όσιος Μάρκος: «Ο άνθρωπος συμβουλεύει τον πλησίον του σύμφωνα με αυτά που γνωρίζει και ο Θεός ενεργεί σε αυτόν που ακούει, σύμφωνα με αυτά τα οποία πιστεύει» (Κεφ. η’ περί νόμ. Πνευματικού). Από σένα εξαρτάται τώρα να ανάψης με αυτούς τους λόγους σπινθήρες το πυρ του ζήλου και της προθυμίας στην ψυχή σου και με αυτό να κατακάψης τις ψυχοφθόρες ηδονές που προέρχονται από ατ αισθητήριά σου και τις αισχρές εικόνες της φαντασίας, να ζεσταθής με την νοερά και καρδιακή προσευχή και να φωτισθής στην διάνοια με τρόπο ώστε να προφυλάσσης τον νου και την καρδιά σου από τα πάθη και τους λογισμούς και να απολαμβάνης επί
πλέόν τις αληθινές και πνευματικές ηδονές του νου, γύρω από τις οποίες, όπως γύρω από το κέντρο, περιστρέφεται ο διαβήτης, αναφέρεται και η περιφέρεια όλου αυτού του πονήματός μου˙ έτσι ώστε μέσω αυτών να γίνης πρότυπο και παράδειγμα κάθε καλού και κάθε αρετής σε όλο το ποίμνιο που σου εμπιστεύθηκε ο Θεός και να παρακινής αυτούς που σε βλέπουν να δοξάζουν τον αρχιποιμένα Χριστό, που τους χάρισε τέτοιον ποιμένα που προσπαθεί να μιμηθή τον Χριστό. Γιατί έτσι έγραφε και ο Παύλος προς τον Τιμόθεο και τον Τίτο, τους συνιεράρχες σου. Προς τον Τιμόθεο έλεγε: «Ας μη σε καταφρονή κανείς επειδή είσαι νέος, αλλά γίνε παράδειγμα για τους πιστούς στην ομιλία, στη συμπεριφορά, στην αγάπη, στο πνεύμα, στην πίστι, στην αγνότητα» (Α’ Τιμοθ. 4, 12). Και προς τον Τίτο: «Κάνε τον εαυτό σου παράδειγμα καλών έργων, στη διδασκαλία, στην ακεραιότητα, στη σεμνότητα» (Τίτ. 2,7)˙ έτσι έγραφε και ο θείος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης: «Ο Θεός ανάβει τον ιερέα σαν κερί και τον τοποθετεί στο λυχνάρι της δικής του φωτοδότρας έδρας, για να
εκπέμπη φωτισμό στην Εκκλησία και δόγματα και πράξεις απαλλαγμένες από το σκότος, έτσι ώστε οι λαοί βλέποντες τις ακτίνες της ζωτικής ακτινοβολίας να κατευθύνωνται προς εκείνες και να δοξάζουν τον Πατέρα των φώτων» (επιστολή προς Δοσίθεον λβ’).
Και απολαμβάνοντας την πνευματική ωφέλεια αυτών να θυμάσαι, δέσποτά μου, και εμένα τελευταίο και να εύχεσαι στον Κύριο να μη λέω μόνο και κάνω υπομνήσεις γιατί αυτό είναι εύκολο σε όλους, σύμφωνα με τον σοφό που ρωτήθηκε: «Τί είναι εύκολο;» και απάντησε: «Το να συμβουλεύης τους άλλους»˙ αλλά και να κάνω πράξι όσα λέω και συμβουλεύω (γιατί αυτό είναι στα αλήθεια το δύσκολο), γιατί όπως είπε ο θεολόγος Γρηγόριος: «Η χάρις δεν βρίσκεται σε αυτούς που μιλούν, αλλά σε αυτούς που ζουν χρηστό βίο».
Ο υποκλινόμενος στη Σεβασμιωτάτη
και απείρως ποθητή Πανιερότητά σου,
ελάχιστος δούλος
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ, ο αμόναχος μοναχός.
«Το Πνεύμα που ζει, η χάρις που ρέει από τον Θεό,
«η έκχυσις που κάνει νέους και παρηγορεί,
«με την βοήθεια του Οποίου αναπνέω, ζω,
σκέπτομαι, ομιλώ και γράφω,
«μείνε μαζί μας παντού και πάντοτε».
Από το βιβλίο: Συμβουλευτικό Εγχειρίδιο ή περί φυλακής των πέντε αισθήσεων, του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου.
Εκδότης: Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, Νέα Σκήτη, Αγίου Ορους. Μάιος 2013. Επιμέλεια: Ιερομόναχος Βενέδικτος (Αγιορείτης).
Η/Υ επιμέλεια: Σοφίας Μερκούρη.
