Φαίνεται πως, μετά από τόσους και τόσους αιώνες φιλοσοφίας, γνώσης, λογικής, επιστημοσύνης, ακόμη δεν καταφέραμε να ξεφύγουμε από την παγίδα του να μπερδεύουμε το «φαίνεσθαι» με το «είναι», και αντίστροφα. Λες κι ένας αόρατος μαγνήτης ελκύει συνεχώς την ανθρώπινη φύση να θέλει να εκλαμβάνει την εικόνα ως υπόσταση, κι έτσι να οδηγείται πρώτα στην κατασκευή ειδώλων, και μετά στην θλιβερή διαπίστωση ότι τα είδωλα δεν ήταν παρά… είδωλα!
Σαν άλλοι αλυσοδεμένοι σ’ ένα πλατωνικό σπήλαιο, καταντούμε σήμερα να οργιζόμαστε με την σκιά που τελικά αποδείχτηκε πως ήταν σκιά, και όχι η λαμπερή πραγματικότητα που θα θέλαμε. Στην ατυχή δε περίπτωση που στο βάθρο του ειδώλου ανεβάσαμε ανθρώπους, πρόθυμα κατασπαράζουμε τις σάρκες τους, μετατρέποντας τους εαυτούς μας σε αυτόκλητους κριτές, και ανάλγητους δημίους. Λες κι εμείς οι «καλοί» δεν έχουμε στίγμα ή κηλίδα, κι οι εκάστοτε εγκληματίες δεν έχουν κάνει ούτε ένα καλό στη ζωή τους. Είναι άραγε δικαιοσύνη αυτό που αποζητούμε, ή αυτάρεσκη θέαση ενός απαγχονισμού;
Αν είμασταν έστω και λίγο σαν την Αντιγόνη, θ’ αφήναμε την κρίση στους αρμόδιους, κι αντί να γίνουμε εμείς αρπαχτικά, θα παίρναμε μια χούφτα χώμα να προστατεύσουμε το νεκρό σώμα, όσο «προδότης» κι αν ήταν. Αυτό είναι «ανθρωπισμός», και είναι το λιγότερο που αξίζει να έχουμε, όταν μας είναι δύσκολη η αγάπη.
Στη δεύτερη στάση των Χαιρετισμών ψάλλουμε: «Λάμψας εν τη Αιγύπτωφωτισμόν αληθείας, εδίωξας του ψεύδους το σκότος. Τα γαρ είδωλα ταύτης, Σωτήρ, μη ενέγκαντά σου την ισχύνπέπτωκεν…». Έτσι γίνεται πάντα. Μπροστά στην αλήθεια πέφτουν τα είδωλα. Αντί να τους τρίζουμε τα δόντια που έγιναν είδωλα (από δική μας επιλογή), που έπεσαν (από φυσική αναγκαιότητα), που πρόδωσαν την προσδοκία μας να ΜΗΝ ήταν είδωλα, ας αφήσουμε την κρίση στους αρμόδιους κριτές, κι ας προσπαθήσουμε να προσκολληθούμε, στο εξής, στην αλήθεια. Ας μάθουμε, έστω για την επόμενη φορά, το μάθημα του Επίχαρμου: «Νάφε, και μέμνασοαπιστέειν, άρθρα γαρ ταύτα ταν φρενών». «Να προσπαθείς να είσαι νηφάλιος, και θα θυμάσαι να προσεγγίζεις τα πάντα με δυσπιστία. Αυτές είναι οι δύο αρθρώσεις του μυαλού».
Στέλλα Ν. Αναγνώστου-Δάλλα.
