Του Οσίου Πατρός ημών Ιωάννου του Δαμασκηνού – εγκώμιον Εις την Αγίαν και ένδοξον του Χριστού Μάρτυρα Βαρβάραν.

Υπέρκειται μεν ομολογουμένως άπασαν εγκωμίων σύνθεσιν, των αγίων και της ευσεβείας καλλινίκων μαρτύρων η δόξα και χάρις και εύκλεια, και της εκ ρητορικών λόγων και σοφιστικής τέχνης λαρυγγισμάτων ερανιζομένης υπερίδρυται πλάσεως. Και καταπλαγείησαν, οίμαι, και αποροίησαν αν προς το της υποθέσεως μέγεθος και οι λίαν περί τας τοιαύτας επιστήμας δεινοί και μελέτας εσχολακότες και κατανηλωκότες, μη ότι γε οι καθ’ ημάς αμαθείς τε και άπειροι και μηδ’ άκρω δακτύλω, το δη λεγόμενον, ταύτης γεγευσμένοι της εμπειρίας τε και ευτεχνίας και λογογραφικής σκέψεως. Άλλ’ ού παρά τούτο πάντη προς την του λόγου εγχείρησιν οιονεί πως ιλιγγιάσαντες και δειλία συσχεθέντες και κατοκνήσαντες, ημάς γε αυτούς, και το παρόν φιλήκοον ακροατήριον, αμοίρους της εκ τηλικούτων αγώνων περιπετείας, ως εικός, προσγενομένης ωφελείας παντελώς καταλείψωμεν.
Φέρε δη ουν την άνωθεν ροπήν παρά του των τοιούτων αγωνισμάτων επόπτου και αθλοθέτου Χριστού, ίλεω και επίκουρον επικαλεσάμενοι, διαγράψωμεν τω λόγω, και ως οιόν τε υπ’ όψιν παραστήσωμεν την παρ’ ημών νυν εικότως ευφημουμένην, και ής, την πανήγυριν πάνδημος σήμερον άγομεν καλλινίκου μάρτυρος Βαρβάρας, της όλης αθλήσεως, ως εν βραχεί την υπόθεσιν ενστησώμεθα, ίνα, την αοράτως συνεπισχύουσαν και νευρούσαν τους μάρτυρας θείαν κατανοήσαντες δύναμιν, ου την τυχούσαν τη ψυχή προσπορισώμεθα όνησιν και βελτίωσιν. Ουκ ευγλωττίας ήχοις και ρήμασιν τους αγώνας επαίρειν πειρώμενοι, ουδέ γαρ της εκ των λόγων ούτοι βοηθείας προσδέονται, αυτά δε δη που τα πράγματα ψιλή τη φράσει διεξερχόμενοι.
Αλλά διανάστησέ μοι λοιπόν, ώ φιλόχριστον και φιλόμαρτυς σύστημα, και τον νουν της επί τα έξω περιπλανήσεως περιπτύξαντες και συστείλαντες, προσεχώς των λεγομένων ακούσατε. Και γαρ άτοπον, επί μεν τα κοσμικά θέατρα, ιπποδρομίας ή παλαίστρας φημί, ή τινος των τοιούτων γυμνικών αγώνων προθύμως συνδραμείνκαι την άμιλλαν της αγωνίας και την των αντιπάλων συμπλοκήν υπηγμένως εθέλειν ιδείν, και μη πρότερον αποστήναι, καν μυρία περισπώνται, πριν το τέλος και την νίκην απενεγκάμενον εποπτεύσαι, το βραβείον τε αράμενον και το στέφος αναδησάμενον, καίτοι μηδέν εαυτοίς εκείθεν επιφερομένους το όφελος. Ενταύθα δε ένθα ψυχωφελές και πνευματικόν ημίν πρόκειται θέατρον, αγωνοθέτην μεν κεκτημένον, ούχ ένα των επί γης βασιλέων, αλλά των απάντων ορατών και αοράτων ηγεμονεύοντα παντάνακτα Χριστόν τον Θεόν ημών, θεατάς δε τας χιλιάδας και μυριάδας των επουρανίων στρατιών και δυνάμεων, αγωνιουμένην δε Βαρβάραν την αοίδιμον και παμπόθητον του Χριστού στεφανίτιν και μάρτυρα, αντιπάλους δε, ουχ ένα που ή δεύτερον, αλλά πρώτον μεν, καθώς φησιν ο Απόστολος; «Ου γαρ έχομεν την πάλην προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους, προς τα πνευματικά της πονηρίας εν τοις επουρανίοις», τουτέστιν, δια τα επουράνια. Προς τούτοις δε, και τον ίδιον κατά σάρκα πνεύμα, και τους κοσμικούς ηγεμόνας και άρχοντας, ους η πάναγνος του Χριστού αμνάς Βαρβάρα παλαιστρίτας εκέκτητο, εξ ορατών και αοράτων πολεμίων συγκειμένων. …

Είναι κοινή ομολογία ότι είναι ανώτερη από κάθε σύνθεση εγκωμίων η δόξα των αγίων και καλλινίκων μαρτύρων της ευσέβειας και η χάρη και η καλή φήμη, και υπερβαίνει την πλαστή ομορφιά που συλλέγεται από τους ρητορικούς λόγους και τους λαρυγγισμούς της σοφιστικής τέχνης. Και θα σταθούν, νομίζω, με κατάπληξη και απορία μπροστά στο μέγεθος του πράγματος και οι πιο επιδέξιοι σ’ αυτές τις τέχνες, κι όλοι όσοι έχουν επιδοθεί σ’ αυτές τις ασχολίες και τις μελέτες και ξόδεψαν σ’ αυτές όλο τους το χρόνο. Κι αυτοί βέβαια δεν είναι οι δικοί μας αμαθείς και άπειροι σ’ αυτά και που ούτε με τ΄ ακροδάχτυλό τους, όπως λέμε, δεν έχουν δοκιμάσει αυτή την ικανότητα και την επιδεξιότητα και τη λογογραφική άσκηση. Αλλά το γεγονός αυτό δε θα κάνει να νιώσομε μια κάποια ζάλη αναλαμβάνοντας την ομιλία και να μας πιάσει δειλία και δισταγμός, ώστε ν’ αφήσομε κι εμάς τους ίδιους αλλά και το πρόθυμο ακροατήριο τελείως άμοιρο από την ωφέλεια που δίνει, όπως είναι φυσικό, η περιπέτεια τόσο μεγάλων αγώνων.
Εμπρός λοιπόν ας επικαλεστούμε την ουράνια βοήθεια από τον επόπτη και αθλοθέτη των αγωνισμάτων Χριστό να σκύψει ευμενής βοηθός μου, ώστε να περιγράψω με το λόγο μου και να φέρω όσο μπορώ μπροστά στα μάτια σας αυτήν που δικαιολογημένα τώρα εγκωμιάζομε, την καλλίνικο μάρτυρα Βαρβάρα, αυτήν που σήμερα γιορτάζομε σε πάνδημο πανηγύρι, για να παρουσιάσω με συντομία την όλη διαδικασία της άθλησής της, ώστε, κατανοώντας τη θεία δύναμη που αόρατα ενισχύει και ενδυναμώνει τους μάρτυρες, να προσποριστούμε όχι τυχαία ωφέλεια και βελτίωση. Δεν θα προσπαθήσω βέβαια να εξυψώσω τους αγώνες της με πάταγο και φλυαρία ευγλωττίας, γιατί οι μάρτυρες δεν έχουν καμιά ανάγκη από τη βοήθεια των λόγων, αλλά θα εκθέσω τα ίδια τα πράγματα με απλά λόγια.
Σηκωθείτε λοιπόν, του Χριστού φίλοι και των μαρτύρων, κι αφού περιορίσετε κι αποσύρετε το νου σας από την περιπλάνησή του στα έξω, ακούστε το λόγο μου με προσοχή. Γιατί είναι ανεπίτρεπτο να τρέχετε με προθυμία στα κοσμικά θεάματα, εννοώ τις ιπποδρομίες και τις παλαίστρες, και να θέλετε να δείτε οπωσδήποτε την άμιλλα και το συναγωνισμό και τις συμπλοκές των αντιπάλων και να μη φεύγετε προηγουμένως, κι αν ακόμα έχετε πολλά πράγματα που σας απασχολούν, πριν από το τέλος και προτού δείτε ποιος θα είναι ο νικητής που θα πάρει το βραβείο και θα δεχτεί το στέφανο της νίκης, αν και εσείς από όλα αυτά δεν έχετε ν’ αποκομίσετε κανένα όφελος, εδώ όμως που απλώνεται μπροστά μας ένα ψυχωφελές και πνευματικό θέαμα και που αγωνοθέτη του έχει, όχι κάποιον επίγειο βασιλέα, αλλά τον παμβασιλέα Χριστό και Θεό που ηγεμονεύει σε όλα τα ορατά και τα αόρατα, και που θεατές είναι οι χιλιάδες και μυριάδες των ουράνιων στρατιών, όπου αγωνίζεται η Βαρβάρα η αείμνηστη και παμπόθητη στεφανωμένη μάρτυς του Χριστού, κι όπου αντίπαλός της είναι όχι ένας τυχαίος ή ένας δεύτερος, αλλά ο πρώτος, όπως λέει ο Απόστολος; Γιατί λέει, «η πάλη μας δε γίνεται ενάντια στο αίμα και τη σάρκα, αλλά ενάντια στις αρχές και τις εξουσίες, ενάντια στους κοσμοκράτορες του σκότους, στα πονηρά πνεύματα που βρίσκονται στα επουράνια»,1 δηλαδή εξαιτίας των επουράνιων. Κι επιπλέον και τον ίδιο τον πρώτο, σαρκικό και πνευματικό, και τους ηγεμόνες του κόσμου και τους άρχοντες που η πάναγνη αμνάδα του Χριστού Βαρβάρα είχε αποκτήσει αντιπάλους της στην παλαίστρα, που ήταν αντίπαλοι ορατοί και αόρατοι. …

Πατήστε εδώ για να «κατεβάσετε» ολόκληρο το θαυμάσιο αυτό εγκώμιο στην προτώτυπη και στην Νεοελληνική του εκδοχή, σε rar μορφή.

Παράβαλε και:
04 Δεκεμβρίου, μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας, του Οσίου Πατρός ημών Ιωάννου του Δαμασκηνού και του Ιερομάρτυρος Σεραφείμ επισκόπου Φαναρίου- βίος, Παρακλητικοί Κανόνες, υμνολογική εκλογή.

Δημοσιεύθηκε στην Αγιολογικά - Πατερικά, Ιστορικά, Λογοτεχνικά. Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.