Δύο Αγιοι Ιερομάρτυρες (29 Μαρτίου).
Διονυσίου Λ. Ψαριανού, Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης.
Σήμερα η εκκλησία μας εορτάζει την ιερή μνήμη δύο αγίων ιερομαρτύρων, του επισκόπου Μάρκου και του διακόνου Κυρίλλου. Είναι κι οι δυο ιερά θύματα του Ιουλιανού του παραβάτη, για τον οποίο είπαμε και την περασμένη Κυριακή. Στα λίγα χρόνια, που βασίλεψε ο Ιουλιανός και στη μάταιη απόπειρά του να επαναφέρει την ειδωλολατρία, πολλοί άγιοι του Θεού και μάλιστα κληρικοί διώχθηκαν, βασανίστηκαν και πέθαναν για την πίστη στον Ιησού Χριστό και την εκκλησία. Η απόπειρα του Ιουλιανού δεν είναι η τελευταία στην ιστορία: πολλές φορές από τότε με διάφορα προσχήματα διώχθηκε η εκκλησία και διώκεται και σήμερα, για να επιβληθούν στον κόσμο διάφορα είδη ειδωλολατρίας.
Ο άγιος Μάρκος ήταν επίσκοπος σε μια πόλη της Παλαιστίνης. Κινούμενος από θείο ζήλο, γκρέμισε ένα ειδωλολατρικό ναό και στη θέση του έκτισε μια εκκλησία. Όταν ο Ιουλιανός ανέβηκε στο θρόνο κι άρχισε ο διωγμός, ο άγιος Μάρκος κρύφτηκε για να μη τον πιάσουν, όπως έκαμε και ο Ιησούς Χριστός καθώς λέγει το Ευαγγέλιο˙ «Ήραν ουν λίθους, ίνα βάλωσιν επ’ αυτόν˙ Ιησούς δε εκρύβη». Όταν όμως είδε ότι πιάστηκαν άλλοι και κινδύνευαν, παρουσιάσθηκε, παραδόθηκε κι ομολόγησε πως αυτός γκρέμισε το ναό. Τότε τον ξεγύμνωσαν, τον έδειραν σκληρά, τον παρέδωσαν στα παιδιά να τον τρυπούν με βελόνες και τέλος τον άλειψαν με μέλι και τον άφησαν γυμνό στον ήλιο, όπου τον έφαγαν οι μέλισσες και οι σφήκες.
Ο άγιος Κύριλλος ήταν διάκονος σε μια πόλη της Φοινίκης. Όπως ο άγιος Μάρκος, το ίδιο και ο άγιος Κύριλλος, κινούμενος από ιερό ζήλο, γκρέμισε τα αγάλματα, με τα οποία οι ειδωλολάτρες στόλιζαν τις πλατείες και τους δρόμους της πόλης. Ήταν φυσικό, όταν βρήκαν την ευκαιρία, με το διωγμό που ξεσήκωσε ο Ιουλιανός, τον έπιασαν και τον βασάνισαν απάνθρωπα. Άνοιξαν το σώμα του, πήραν τα σπλάγχνα του, τα ανακάτεψαν με κριθάρι και τα έριξαν στους χοίρους. Ήταν κι αυτός ένας συνηθισμένος τρόπος βασανισμού και ατίμωσης, πολύ σκληρός και πολύ απάνθρωπος, που τον υπέστησαν τότε κι άλλοι άγιοι, και μάλιστα κάποιες γυναίκες στην πόλη Γάζα της Παλαιστίνης.
Ο διωγμός αυτός, που ξεσήκωσε ο Ιουλιανός ο παραβάτης εναντίον της εκκλησίας, κράτησε μόνο τρία ή τέσσερα χρόνια, αλλά δεν ήταν λιγότερο σκληρός, από τους παλαιότερους διωγμούς. Για τον Ιουλιανό και για τη μάταιη απόπειρά του γράφτηκαν πολλά, και μάλιστα κάποιοι στην εποχή μας θέλησαν να τον δικαιώσουν. Αξίζει όμως να ακούσωμε πως του γράφει στις επιστολές του ο Μέγας Βασίλειος, που τον ήξερε καλά από τον καιρό που σπούδαζαν μαζί στας Αθήνας. «… τρόμω συνέχομαι, όταν λάβω κατά νουν πορφυρίδα σε περιβεβλήσθαι»˙ τρέμω ολόκληρος, όταν βάλω στο νου μου ότι φόρεσες το κόκκινο ένδυμα, ότι δηλαδή έγινες βασιλέας.
Έχει σημασία να ακούμε πως γράφει ο Μέγας Βασίλειος στον Ιουλιανό, γιατί και στον καιρό μας δεν λείπουν κάποιοι σαν τον Ιουλιανό, που μεγάλωσαν μέσ’ στην εκκλησία κι ύστερα έγιναν εχθροί της και διώκτες. Σ’ έβαλαν οι δαίμονες, του γράφει, «ου μόνον υπέρ πάσαν φύσιν ανθρώπων φρονείν… αλλά και εις Θεόν υπεραίρεσθαι, και την πάντων μητέρα και τιθηνόν Εκκλησίαν ενυβρίζειν»˙ όχι μόνο να ξεπερνάς κάθε άνθρωπο στην υπερφροσύνη, αλλά και στο Θεό να ασεβείς, και την εκκλησία, που όλους μας γέννησε και μας τρέφει, να υβρίζεις. Ο Ιουλιανός δεν ήταν μεγάλος βασιλέας, όπως κάποιοι θέλουνε να τον παραστήσουν, αλλά ένας τραγικός άνθρωπος, που ήλθε σε σύγκρουση με τη βουλή του Θεού.
Το πιο τραγικό είναι ότι όλοι που αρνήθηκαν το Χριστό θέλουνε να δείξουν ενδιαφέρον κι αγάπη για τον άνθρωπο. Το ίδιο έκαμε κι ο Ιουλιανός, γι’ αυτό ο Μέγας Βασίλειος του έγραφε˙ «Θεόν γαρ ενυβρίσας, χηρών και ορφανών μάτην πρόνοιαν ποιή»˙ όταν ασέβησες και αρνήθηκες το Θεό, άδικα φροντίζεις για τις χήρες και τα ορφανά. Στον καιρό μας πολλούς, που δεν πιστεύουν σε τίποτα, τους πήρε τάχα ο πόνος για τη φτώχεια. Οι άγιοι ιερομάρτυρες Μάρκος και Κύριλλος είναι βέβαιο πως, αγαπώντας τον Θεό, αγαπούσαν και τους ανθρώπους. Γιατί δεν μπορούμε να ξέρουμε τι είναι και πόσο αξίζει ο άνθρωπος, αν δεν ξεκινήσουμε από την πίστη στο Θεό, που είναι ο δημιουργός και πλάστης του ανθρώπου. Αμήν.
Από το βιβλίο:
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ
ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Λ. ΨΑΡΙΑΝΟΥ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΣΕΡΒΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ
ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΜΨΥΧΟΙ
(Εξαπλά β’)
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΑΓΙΟΛΟΓΙΚΑ
Η/Υ επιμέλεια, Σοφίας Μερκούρη.
Απολυτίκιον. Ήχος δ’. Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ.
Αρεθουσίων ο σοφός Ποιμενάρχης, υπέρ Χριστού Μάρκε στερρώς ηγωνίσω, εν τη Φοινίκη δε ω Κύριλλε Διάκονε, Μάρτυς ώφθης ένθεος, και εν Γάζη τη πόλει, άμα και Ασκάλωνι, Ιερείς θεοφόροι, μετά Γυναίων ήθλησαν σεμνών• ους ως οπλίτας, Χριστού μακαρίσωμεν.
Κοντάκιον. Ήχος γ’. Η Παρθένος σήμερον.
Τον Χριστόν δοξάσαντες, αθλητικαίς αριστείαις, Μάρκε Πάτερ Όσιε, συν τω Λεϋτη Κυρίλλω, άμα δε, ταις εν Ασκάλωνι και τη Γάζη, χάριτι, ανδρισαμέναις κατά της πλάνης, εδοξάσθητε αξίως, και των Αγγέλων χοροίς συνήφθητε.
Μεγαλυνάριον.
Των Αρεθουσίων χαίρε ποιμήν, Μάρκε θεηγόρε, χαίρε Κύριλλε ιερέ, χαίρε των Αγίων, Γυναίων η χορεία, Μαρτύρων χαίρε στίφος, το ιερώτατον.
Ιερομάρτυρος Κηρύλλου. Απολυτίκιον. Ήχος πλ. δ’. Το προσταχθέν.
Δι’ εγκρατείας των παθών τας πυριφλέκτους, απονεκρώσαντες ορμάς και τας κινήσεις, του Χριστού οι Μάρτυρες έλαβον την χάριν, τας νόσους αποδιώκειν των ασθενών, και ζώντες και μετά τέλος θαυματουργείν, όντως θαύμα παράδοξον! ότι οστέα γυμνά, εκβλύζουσιν ιάματα. Δόξα τω μόνω Θεώ ημών.
