Κυριακή ΛΔ. του ασώτου – το Αποστολικόν Ανάγνωσμα της Θ. Λ., Εως πότε θα σέρνης τον θάνατον, Λόγος του αειμνήστου Μητροπ. Νικαίας Γεωργίου Παυλίδου.

Το Αποστολικόν Ανάγνωσμα της Θείας Λειτουργίας.
Προς Κορινθίους Α. επιστολής Παύλου: Στ. 12 – 20.

Αδελφοί, πάντα μοι έξεστιν, αλλ’ ου πάντα συμφέρει. Πάντα μοι έξεστιν, αλλ’ ουκ εγώ εξουσιασθήσομαι υπό τινος. Τα βρώματα τη κοιλία και η κοιλία τοις βρώμασιν, ο δέ Θεός και ταύτην και ταύτα καταργήσει. Το δέ σώμα ου τη πορνεία, αλλά τω Κυρίω, και ο Κύριος τω σώματι” ο δέ Θεός και τον Κύριον ήγειρε και ημάς εξεγερεί δια της δυνάμεως Αυτού. Ουκ οίδατε ότι τα σώματα υμών μέλη Χριστού εστίν? Άρας ούν, τα μέλη του Χριστού ποιήσω πόρνης μέλη? Μή γένοιτο. Ή ουκ οίδατε ότι ο κολλώμενος τη πόρνη έν σώμά εστίν? Έσονται γάρ, φησίν, οι δύο εις σάρκα μίαν. Ο δέ κολλώμενος τω Κυρίω, έν πνεύμά εστι. Φεύγετε την πορνείαν. Πάν αμάρτημα ο εάν ποιήση άνθρωπος, εκτός του σώματός εστίν, ο δέ πορνεύων, εις το ίδιον σώμα αμαρτάνει. Ή ουκ οίδατε ότι το σώμα υμών ναός του εν υμίν Αγίου Πνεύματός εστίν, ού έχετε απο Θεού, και ουκ εστέ εαυτών? Ηγοράσθητε γάρ τιμής. Δοξάσατε δή τον Θεόν εν τω σώματι υμών και εν τω πνεύματι υμών, άτινά εστί του Θεού.

Απόδοση.

Αδελφοί, μερικοί, μεταξύ σας, λένε: «Όλα μου επιτρέπονται». Σωστά• όλα όμως δεν είναι προς το συμφέρον. Όλα μου επιτρέπονται, εγώ όμως δε θα αφήσω τίποτα να με κυριέψει. Λένε επίσης: «Οι τροφές προο¬ρίζονται για την κοιλιά και η κοιλιά είναι καμωμένη για τις τροφές». Ο Θεός όμως θα τα αχρηστέψει και το ένα και το άλλο. Το σώμα δεν έγι¬νε για να πορνεύουμε, αλλά για να δοξάζουμε τον Κύριο, και ο Κύριος θα δοξάσει το σώμα. Και ο Θεός που ανάστησε τον Κύριο, με τη δύναμή του θα αναστήσει κι εμάς. Δεν ξέρετε ότι τα σώματά σας εί¬ναι μέλη του σώματος του Χριστού; Μπορώ, λοιπόν, να πάρω κάτι που είναι μέλος του σώματος του Χριστού και να το κάνω μέλος του σώμα¬τος μιας πόρνης; Ποτέ τέτοιο πράγμα! Ή μήπως δεν ξέρετε ότι αυτός που δένεται με μια πόρνη γίνεται ένα σώμα μαζί της; Γιατί, καθώς λεει η Γραφή, οι δύο θα γίνουν ένα σώμα. Όποιος όμως συνδέε¬ται με τον Κύριο, γίνεται ένα πνεύμα μαζί του. Μακριά από την πορνεία! Κάθε άλλο αμάρτημα που μπορεί να διαπράξει κανείς βρί¬σκεται έξω από το σώμα του• αυτός όμως που πορνεύει, βεβηλώνει το ίδιο του το σώμα. Ή μήπως δεν ξέρετε ότι το σώμα σας είναι ναός του Αγίου Πνεύματος, το οποίο σας χάρισε ο Θεός και βρίσκεται μέσα σας; Δεν ανήκετε στον εαυτό σας• σας αγόρασε ο Θεός και πλήρωσε το τίμημα. Το Θεό λοιπόν να δοξάζετε με το σώμα σας και με το πνεύμα σας, που ανήκουν σ’ αυτόν.

Επιμέλεια κειμένων Ιωάννης Τρίτος.

ΕΩΣ ΠΟΤΕ ΘΑ ΣΕΡΝΗΣ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟΝ;
«Δοξάσατε δη τον Θεόν εν τω σώματι υμών και εν τω πνεύματι υμών…»

Στην ανθρώπινη Ιστορία, αγαπητέ αναγνώστα, υπήρξαν εποχαί που ο κόσμος ζούσε σε ανώτερες σφαίρες, με ιδανικά και ευγενικές επιδιώξεις. Υπήρξαν όμως και περίοδοι, και είναι δυστυχώς αυτές οι πολύ περισσότερες, που ο άνθρωπος έχασε τον προσανατολισμόν του, επήρε «στραβό» δρόμο, έπαθε ψυχική αιμορραγία, μαράθηκεν ο πολιτισμός του, παρουσίασε το φαινόμενον της ομαδικής παραφροσύνης.

Η Ιδική μας εποχή, δυστυχώς, είναι από τις εποχές της ταραχής και των ερειπίων. Είναι περίοδος από την οποίαν απουσιάζει, σε μεγάλο μέρος του κόσμου, ο Θεός, λείπει η ορθή κρίσις, η σωστή κατεύθυνσις. Κυριαρχούν ιδέες αρρωστημένες και βασιλεύει αφάνταστη επιπολαιότης στα πιο σοβαρά θέματα. Η ανηθικότης εμφανίζεται ως ανωτερότης και η εξαχρείωσις ως δήθεν πολιτισμός.

Έτσι ο χείμαρρος του κακού παρέσυρε στο πέρασμά του και δυο ακόμη βασικά στοιχεία. Το ένα είναι το θέμα του σώματος. Το άλλο είναι το ζήτημα του πνεύματος. Σοβαρώτατα και τα δύο. Από την θέση που θα πάρη ο άνθρωπος, θα εξαρτηθή η ευτυχία του ή η δυστυχία του. Καλόν, λοιπόν, θα είναι να εξετάσωμεν συντόμως ποίαν θέσιν παίρνει ο Χριστιανισμός απέναντι στο σώμα και το πνεύμα, και ποίαν ο σύγχρονος άνθρωπος. Θα είναι πολύ διαφωτιστικά αυτά που θα λεχθούν.

Α. «Δοξάσατε δη τον Θεόν υμών εν τω σώματι υμών».

1. Χριστιανισμός και σώμα.

Κατηγόρησαν τον Χριστιανισμόν ότι, τάχα, αισθάνεται αποστροφήν προς το σώμα. Ότι το θεωρεί ως αφορμήν αμαρτίας. Ότι διδάσκει να το ταλαιπωρούμεν, να το βασανίζωμεν.

Ψέμα. Μεγάλο ψέμα. Κανένας άλλος δεν ετίμησε το σώμα περισσότερον από τον Χριστιανισμόν. Βέβαια δεν το θεοποιεί, όπως θα δούμε στη συνέχεια. Αλλά και δεν το εξουθενώνει, δεν το μισεί, όπως συνέβαινε με πολλούς αρχαίους φιλοσόφους.

α) Τιμή και δόξα.

Θέλετε αποδείξεις; Πρώτα πρώτα ο ίδιος ο Θεός, ο Δημιουργός του, εν τω προσώπω του Χριστού, το περιεβλήθη, γενόμενος άνθρωπος. Μεγαλυτέραν τιμήν από αυτήν ημπορούσε να πάρη; Το ανθρώπινον σώμα έγινε το δοχείον, που εδέχθη την θεότητα. Καταπληκτικόν!

Έπειτα, ο Απόστολος Παύλος ονομάζει το σώμα μας «ναόν του Αγίου Πνεύματος», «ναόν Θεού ζώντος». Είναι ακόμη το σώμα μας επί της γης «μέλος Χριστού» και δι’ αυτού ο Χριστός «μετασχηματίσει το σώμα της ταπεινώσεως ημών εις το γενέσθαι αυτό σύμμoρφον τω σώματι της δόξης αυτού». Θα το δοξάση, όπως είναι δοξασμένον το ιδικόν Του σώμα! Και συμπληρώνει: «Δει γαρ το φθαρτόν τούτο (σώμα) ενδύσασθαι αφθαρσίαν και το θνητόν τούτο ενδύσασθαι αθανασίαν». Άφθαρτον και αθάνατον θα γίνη μια μέρα το σώμα αυτό. Δεν θα γνωρίζη τότε πλέον διάλυσιν και φθοράν. Δεν θα γνωρίζη… Ποιος λοιπόν άλλος ετίμησε και εξύμνησε περισσότερον το σώμα από τον Χριστιανισμόν; Συκοφαντία, επομένως, και ψέμα παν ό,τι λέγεται αντίθετον.

β) Ιεραί υποχρεώσεις.

Ένα τέτοιο όμως όργανον, με τόσο μεγάλην αποστολήν, φυσικόν είναι να υποχρεούται ο άνθρωπος να το διαφυλάξη. Τα πανάκριβα και σπάνια καλλιτεχνήματα ο κόσμος τα προστατεύει, τα ασφαλίζει, τα διατηρεί μετά προσοχής. Αυτό ζητεί και ο Θεός από τον άνθρωπον δια το σώμα του. Θέλει να το κρατήσωμεν καθαρόν, αμόλυντον, άγιον, δια να ημπορή να χρησιμοποιήται ως όργανον της αρετής, ως κομψόν μυροδοχείον της ψυχής. Δι’ αυτό συμβουλεύει ο Απόστολος Παύλος «παραστήσαι τα σώματα ημών θυσίαν ζώσαν, αγίαν, ευάρεστον τω Θεώ». Αύτη είναι η χριστιανική τοποθέτησις. Τιμά το σώμα, αλλά δεν υποτάσσεται η ψυχή εις τα θελήματα του σώματος. Η ψυχή που προηγείται, και το σώμα, που ακολουθεί, όλα προσφέρονται εις τον Θεόν και την αρετήν. Είναι αυτό η ωραιοτέρα και αγιωτέρα προσφορά και θυσία.

Απαγορεύει ο Θεός δια τούτο την κακήν χρήσιν, τας καταχρήσεις, την φθοράν. Τιμωρείται ο διαφθείρων τον ναόν του Θεού με βαρειάν ποινήν. Δι’ αυτό ο Θεός απαγορεύει την άνευ λόγου ταλαιπωρίαν του σώματος, την έλλειψιν φροντίδος δια τας απαραιτήτους ανάγκας του σώματος και, κυρίως, την βιαίαν θανάτωσιν του σώματος, είτε δια της αυτοκτονίας είτε δια της δολοφονίας. Μοναδικήν ίσως εξαίρεσιν δέχεται όταν το σώμα θυσιάζεται επάνω εις το καθήκον προς περιφρούρησιν των ιδανικών της αρετής, της πίστεως και της ελευθερίας, ή προς εξυπηρέτησιν του κοινωνικού συνόλου, όπως οι θάνατοι ιατρών ή άλλων ευεργετών, που προσέφεραν την ζωήν των επάνω εις την έρευναν προς βελτίωσιν των συνθηκών της ανθρωπίνης ζωής.

Και αυτή ακόμη η νηστεία, ανεξαρτήτως των υπερβολών, που κατά καιρόν εμφανίζονται, δεν σημαίνει άρνησιν του σώματος, αλλ’ απλώς μέσον δι’ έναν ανώτερον σκοπόν. Διότι, εκτός του ότι η δι’ έναν υγιή άνθρωπον, μετρημένη νηστεία είναι, από σωματικής πλευράς, ωφέλιμος, ο κυριώτερος λόγος είναι η πνευματική πειθαρχία, η εξάσκησις της θελήσεως, η καλλιέργεια των αρετών.

2. Σύγχρονος άνθρωπος και σώμα.

Εδώ όμως δημιουργείται μία περίεργος κατάστασις. Ενώ ο μακράν του Θεού άνθρωπος από την μία μεριά θεοποιεί το σώμα, το λατρεύει, φροντίζει δια την άνεσίν του και την καλοπέρασίν του, από την άλλη το εκμηδενίζει και το παραδίδει συνεχώς εις τον θάνατον, είτε δια των καταχρήσεων είτε δια των καθημερινών εγκλημάτων ζωής είτε, και κυρίως, δια των καταστρεπτικών πολέμων. Και αι δύο θέσεις του είναι ολέθριον και θανάσιμον λάθος.
Καί αυτή ιδιαιτέρως η θεοποίησις και λατρεία του σώματος είναι πολύ έκδηλος εις τας ημέρας μας. Μια φοβερή σωματολατρεία, η οποία υποδουλώνει κάθε ψυχικόν σκίρτημα. Έτσι υψώνει ο άνθρωπος την σωματικήν ομορφιάν εις την υψηλοτέραν βαθμίδα της ζωής και αναβιβάζει τους «αστέρας» του κινηματογράφου εις την θέσιν των «θεών» της αρχαίας Ελλάδος. Προβάλλει το σώμα ως σκοπόν και όχι ως όργανον. Δημιουργεί τα «καλλιστεία» με όλας εκάστοτε τας εκδηλώσεις της ανισορροπίας και παραφροσύνης. Σπαταλά μυθώδη ποσά δια την «τέχνην» δήθεν, ενώ εις την πραγματικότητα είναι μία ευκαιρία υποδουλώσεως της ψυχής εις την σάρκα. Άπειρες ψυχές αιχμαλωτίζονται έτσι από την αμαρτωλήν γοητείαν του σώματος και γίνονται δέσμιοι της αχαλινώτου ζωής. Εκατομμύρια άνθρωποι κάθε ημέραν θυσιάζουν χρόνον, χρήμα, δυνάμεις, αρετήν, Θεόν, χάριν όλων αυτών των εκδηλώσεων της νοσηράς αγάπης προς το σώμα και το κάλλος του. Και ενώ όλα αυτά γίνονται δια την λατρείαν του σώματος, εις το τέλος οδηγούν τον άνθρωπον εις την καταστροφήν, διότι είναι γνωστόν ότι η ζωή της αμαρτίας θανατώνει τους οπαδούς της. Δολοφονεί την ευτυχίαν, ανοίγει σωρούς τάφων, δια να θάψη εκεί νεανικά σώματα, που ήσαν προορισμένα δια καλυτέραν ζωήν, ή δημιουργεί ανθρώπινα ράκη, που γυρίζουν στον δρόμο με θολωμένη ματιά, με ματωμένη καρδιά, όπως και ο σημερινός άσωτος του Ευαγγελίου. Τι να πη κανείς, αλήθεια! Κρίμα!

Λοιπόν; Ποιός τώρα από τους δύο τιμά περισσότερον το σώμα; Ο Χριστιανισμός ή ο άνθρωπος;

Β’. «Δοξάσατε δη τον Θεόν… και εν τω πνεύματι υμών».

1. Χριστιανισμός και πνεύμα.

Ο Θεός έδωκε το πνεύμα εις τον άνθρωπον. Δια να το καλλιεργήση, δια να το εξαγιάση, δια να γνωρίση με αυτό το μεγαλείον της δημιουργίας. Δια να αναπτύξη την επιστήμην. Για τη χαρά του ιδίου του ανθρώπου. Για τη δόξα έπειτα του αιωνίου Δημιουργού. Και είναι ωραίο πράγμα να πετά το μυαλό στο χάος της δημιουργίας, να μελετά την αρμονίαν του κόσμου, να χτίζη ναούς με σοφίαν και τέχνην, να ζωγραφίζη μεγαλειώδεις εικόνας, να υμνεί με τη λύρα της μελωδίας και με τη γοητευτική μουσική του τον Θεόν και την αρετήν, να υλοποιή επάνω στο μάρμαρο την αγάπη προς τον Θεόν και την αγιότητα, να ρίχνη τη ματιά του στους κόσμους του ουρανού με τα όργανα της επιστήμης του, και εκεί να βλέπη το χέρι του Θεού, να ακούη καθαρά το «περπάτημα» του Δημιουργού. Το πνεύμα! Είναι ένα δώρο, ένα τάλαντο, το οποίον δίδει ο Θεός επί αποδόσει λογαριασμού.

2. Ο επαναστάτης.

Και ο άνθρωπος γίνεται επαναστάτης. Δολοφόνος της ευτυχίας του, των χαρισμάτων του. Διότι, αντί να το χρησιμοποιήση δια το καλό, το στρέφει προς το κακό. Και γίνεται ο άνθρωπος με την «σοφία» του το πιο επικίνδυνο «ζώον» της γης. Ένας κακός άνθρωπος είναι πάντα επικίνδυνος. Ένας όμως επιστήμων κακός είναι πολύ περισσότερον επικίνδυνος. Διότι ο επιστήμων σου πετάει το στιλέτο με μαεστρίαν στην καρδιά, χωρίς πολλές διατυπώσεις, αθέατος. Σου ρίχνει το δηλητήριον στο ποτήρι σου με επιστημονικότητα και τέχνη.

Και είναι πλέον αποδεδειγμένον, ότι στις ημέρες μας η πολλή ανάπτυξις και πρόοδος του μηχανικού πολιτισμού, του τεχνικού πολιτισμού, επειδή ήταν χωρίς Θεόν, χωρίς ηθικήν, χωρίς αρετήν, έβλαψε πολύ τον άνθρωπον. Δεν μας έδωσε την ευτυχίαν που ζητούμε. Αντιθέτως, ζούμε όλοι με αγωνίαν. Το πνεύμα ο άνθρωπος το χρησιμοποιεί μονομερώς, συνήθως, μόνον δια το κακόν. Φτιάχνει, φτιάχνει διαρκώς και ο ίδιος έπειτα τα κρημνίζει και μάλιστα θάπτεται και αυτός κάτω από τα έργα των χειρών του.

Παλαιότερα, ίσως ακόμη και σήμερα, εχρησιμοποίησεν ο άνθρωπος το πνεύμα του δια να πολεμήση και αυτόν τον ίδιον τον Θεόν. Διεκήρυξεν ασεβώς ότι δεν υπάρχει Θεός, ότι δεν έχει ο άνθρωπος ψυχήν, ότι όλα είναι ψέμματα… Σήμερα, βέβαια, έπειτα από τα χτυπήματα, συνέρχεται. Αλλά η ζημιά έγινε…

Έπειτα και σήμερα ακόμη πολλοί, δυστυχώς, χρησιμοποιούν το πνεύμα δια να κλονίσουν πεποιθήσεις, να κρημνίσουν ψυχές στο ηθικό βάραθρο. Πόσα κινηματογραφικά και θεατρικά έργα δεν είναι τορπίλλες στις ψυχές των ανθρώπων! Πόσα περιοδικά και βιβλία δεν κρύβουν το δηλητήριον της ανηθικότητος στα χρυσόχαρτα!
Πόσα χαρίσματα δεν χρησιμοποιούνται δια να οδηγήσουν τους άλλους στον ηθικό κατήφορο! Και δια τα όπλα του θανάτου που παράγει το ανθρώπινο πνεύμα; Παράφρων ο άνθρωπος και δέσμιος μέσα στην σοφία του πνεύματος του! Κακός, πονηρός, φαύλος, διεστραμμένος, χωρίς Θεόν, χωρίς πνοήν και πίστιν. Και ενώ όλα τονίζουν μελωδίες μπροστά στον θρόνο του Θεού, τα άστρα με τις μεγαλειώδεις κινήσεις των, τα πουλιά, ο φλοίσβος, το θρόισμα, ο ζέφυρος, των ρυακιών τα κελαρύσματα, ο πετεινός στο πρωινό του ξύπνημα, το φεγγάρι το χλωμό στη μαγεμένη νύχτα, συχνά μόνον το ανθρώπινον πνεύμα εμφανίζεται στείρο και επαναστατικό, δια να αποτελή τραγική παραφωνία σ’ αυτή την υπέροχη αρμονία του παντός. Θλιβερό βιολί τότε ο άνθρωπος, που μεταδίδει, βραχνά και ανούσια, τη μουσική του, διότι έχει ραγισμένο το δοξάρι του και ξεφτισμένες τις χορδές… Θλιβερό βιολί…

Αγαπητοί,

Αναφέρει η ιστορία ότι εις την εποχήν του Αριστοτέλους, εδώ εις την Ελλάδα, οι λησταί των βουνών εφήρμοζον ένα απαίσιον τρόπον θανάτου των θυμάτων των. Εσκότωναν τους μισούς, έδεναν σφιχτά τους υπολοίπους ζωντανούς με τους νεκρούς, πρόσωπον με πρόσωπον, και τους πετούσαν εις μέρος απ’ όπου δεν υπήρχεν ελπίς να περάση άνθρωπος. Έτσι ήσαν υποχρεωμένοι οι ζωντανοί να αντικρύζουν διαρκώς τους πεθαμένους, να αναπνέουν την σήψιν, να περνούν φριχτές ώρες και ημέρες, έως ότου τελικά, έπειτα από αυτό το απαίσιο μαρτύριον, εύρισκαν και αυτοί τον θάνατον, ως λύτρωσιν από την αβάστακτον δοκιμασίαν.
Αδελφέ, θα ήθελες να κάμωμεν μίαν μεταφοράν της εικόνος αυτής; Όταν ο άνθρωπος ζη μακριά από τον Θεόν, τότε όλα είναι σ’ αυτόν πεθαμένα. Το σώμα του είναι χωρίς την χάριν του Θεού, όργανον αμαρτίας. Το πνεύμα του κι αυτό νεκρωμένο. Οι πόθοι, τα σκιρτήματα, τα ιδανικά μαραμένα όλα. Και η ψυχή, η αθάνατη ψυχή, για την οποία θυσιάστηκεν ο Κύριος, ασφυκτιά σ’ αυτό το αγκάλιασμα με τον θάνατον! Δεν είναι αυτή για την σήψη, για τη νέκρωση. Δεν είναι!
Και ο Θεός, που βλέπει το δράμα αυτό, μας λέγει: Παιδί μου! Σου έδωσα το σώμα δια την ευτυχίαν σου. Σου εχάρισα το πνεύμα, δια να είσαι ο βασιλεύς στην δημιουργία. Κι εσύ και το ένα και το άλλο, συνήθως, τα χρησιμοποιείς δια την δυστυχίαν σου. Ξύπνα! Δεν καταλαβαίνεις τον κίνδυνον; Δεν νοιώθεις την απειλήν;
Έως πότε θα σέρνης μαζί σου τον θάνατον;
Έως πότε;

Από το βιβλίο «Φως ταις τρίβοις μου», του Μητροπολίτου Νικαίας, Γεωργίου Παυλίδου, σελίς 227 και εξής.

Επιμέλεια κειμένου, Δημήτρης Δημουλάς.

Παράβαλε και:
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΖ. Λουκά, ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ, η Ευαγγελική Περικοπή της Θ. Λ., ομιλία του Αγ. Γεναδίου του σχολαρίου, εις την παραβολήν του Ασώτου και περί μετανοίας.
Κυριακή του ασώτου – υμνολογική εκλογή.

Δημοσιεύθηκε στην Λειτουργικά, εορτολογικά, Νεοελληνική απόδοση Ύμνων, Συναξάρια. Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.