Εν τω μεταξύ, στα τέλη του 1910 η Σμύρνη γνώρισε μια δοκιμασία, η οποία έμελλε να αποβεί καταστροφική για τον πληθυσμό της. Επρόκειτο για την επάρατη για την εποχή νόσο της ασιατικής χολέρας. Η επιδημία αυτή είχε διάρκεια ένα χρόνο και στοίχισε τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους στην πόλη και τα προάστια της Σμύρνης.
Ο Χρυσόστομος, θέλοντας να επουλώσει τις πληγές από τη φοβερή αυτή μάστιγα, επισκέπτεται καθημερινά τους αρρώστους, συντονίζει σε όλες τις συνοικίες της πόλης το έργο της καταγραφής και άμεσης φροντίδας των ασθενών και, τέλος, καταφεύγει στην εξ ύψους δύναμη. Στα μέσα Ιανουαρίου του 1911 ο άγιος απολύει προς το χριστεπώνυμο πλήρωμα της ιεράς μητροπόλεως Σμύρνης εγκύκλιο, καλώντας κλήρο και λαό σε κοινή δέηση προς τον φιλάνθρωπο και πανοικτίρμονα Θεό.
«Ευσεβέστατοι ιερείς, τιμιώτατοι Εφοροεπίτροποι και λοιποί ευλογημένοι χριστιανοί της κοινότητας Σμύρνης, τέκνα ημών εν Κυρίω αγαπητά, πατρικώς υμίν ευχόμεθα.
Επειδή η επάρατος νόσος χολέρα, την ύπαρξιν της οποίας απορούμεν πως ευρίσκονται και τινές τόσον παράδοξοι και οπισθοδρομικοί ώστε να αρνούνται, εξακολουθεί επιτεινομένη και επιτελούσα το καταστρεπτικόν έργον της, δια τούτο καθήκον ημών υπό της φιλαδελφείας και της εν Χριστώ αγάπης επιβαλλόμενον θεωρούμεν όπως ορίσωμεν ιδιαιτέραν πάνδημον προσευχήν και ικεσίαν προς τον Θεόν και προσκαλέσωμεν πάντας υμάς ίνα την προσεχή Κυριακήν 16 Ιανουαρίου (1911) προσέλθητε έκαστος εν τη ιδία ενορία εις κοινήν παράκλησιν και ικετήριον προσευχήν, ευθύς μετά την θείαν και ιεράν λειτουργίαν και κρουομένων των κωδώνων πενθίμως δια την απώλειαν τοσούτων αδελφών ημών, να ψαλή ο γνωστός μέγας παρακλητικός κανών και γίνωσιν αι νενομισμέναι δεήσεις προς τον Πανάγαθον Θεόν, όπως εν τη απείρω αυτού αγάπη και μακροθυμία ευδοκήση και άρη την μάστιγα ταύτην αφ’ ημών.
Επί τη ευκαιρία δε ταύτη συνιστώμεν και αύθις ίνα οι πάντες λαμβάνωσιν άνευ δισταγμού τα υπό της ιατρικής επιστήμης προτεινόμενα μέτρα προς αποτελεσματική ν καταπολέμησιν της νόσου ταύτης. Επικαλούμενοι την του Υψίστου ευλογίαν ίνα μη επί πλέον δοκιμασθή εκ της επαράτου νόσου ο ευσεβής ημών λαός δεόμεθα του Κυρίου όπως η χάρις Αυτού η μετά πάντων υμών».1
Το ενδιαφέρον του Χρυσοστόμου για κάθε πνευματική, κοινωνική και φιλανθρωπική κίνηση στη Σμύρνη δεν θα μπορούσε να μην συμπεριλάβει και τη μέριμνα για την καλύτερη νοσοκομειακή περίθαλψη των κατοίκων της πόλης. Ασφαλώς, η Σμύρνη διέθετε τότε αρκετές μονάδες υγείας και θεραπευτήρια, με σπουδαιότερο όλων το Γραικικό Νοσοκομείο «Ο Άγιος Χαράλαμπος» το οποίο είχε ιδρυθεί το 1723. Παρ’ όλα αυτά, ο μητροπολίτης μερίμνησε για την ανέγερση στο «Οσπιτάλιον» (hospital) της Σμύρνης νέας πτέρυγας για τη στέγαση γυναικολογικής κλινικής, τα εγκαίνια της οποίας τέλεσε ο ιεράρχης στις 23 Αυγούστου 1912.2
Υποσημειώσεις.
1. Αμάλθεια, αριθ. 9778/14 (27). 1.1911
2. Ιερός Πολύκαρπος, Έτος Β’, εν Σμύρνη τη 8 Σεπτεμβρίου 1912, αριθ. 75, σσ’. 1214-1216.
Από το βιβλίο του Αθανασίου Μπιλιανού: Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος. Από τον Μακεδονικό Αγώνα στη Μικρασιατική καταστροφή.
Εκδόσεις ΑΡΜΟΣ, Αθήναι, Σεπτέμβριος 2021.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
