Για τη βλασφημία. Και ότι εκείνος που λέει ότι δεν μπορεί κάποιος να γίνει στην παρούσα γενεά μέτοχος του Αγίου Πνεύματος, αλλά και εκείνος που χλευάζει τις ενέργειες του Πνεύματος και τις αποδίδει στον εχθρό, εισάγει νέα αίρεση στην Εκκλησία του Θεού.
Αδελφοί και πατέρες, ο ιερότατος λόγος του Σωτήρα λέει: «Κάθε αμαρτία θα συγχωρηθεί στους ανθρώπους, αλλά σ’ εκείνον που βλασφήμησε το Άγιο Πνεύμα δεν θα συγχωρηθεί η αμαρτία, ούτε σ’ αυτή τη ζωή, ούτε στη μέλλουσα».1
Ας εξετάσουμε λοιπόν ποια είναι η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος. Βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος είναι, όπως λέει ο Μέγας Βασίλειος,2 το να αποδίδει κάποιος τις ενέργειες του Αγίου Πνεύματος στο πνεύμα του εχθρού. Αλλά πώς το κάνει αυτό κάποιος; Όταν, βλέποντας ή θαύματα που γίνονται από το Άγιο Πνεύμα ή κάποιο άλλο θείο χάρισμα σε έναν από τους αδελφούς του, εννοώ κατάνυξη ή δάκρυα ή ταπείνωση ή θεία γνώση ή λόγο ουράνιας σοφίας3 ή κάτι άλλο, που χαρίζεται από το θείο Πνεύμα σ’ αυτούς, που αγαπούν τον Θεό, λέει ότι αυτό προέρχεται από την απάτη του διαβόλου˙ αλλά και εκείνος, που λέει ότι αυτοί, που οδηγούνται από το θείο Πνεύμα ως υιοί του Θεού4 και κάνουν τα προστάγματα του Πατέρα τους και Θεού, πλανώνται από τους δαίμονες, βλασφημεί και αυτός το Άγιο Πνεύμα, που ενεργεί μέσα τους, όπως βλασφημούσαν και οι Ιουδαίοι κάποτε τον Υιό του Θεού˙ διότι εκείνοι έβλεπαν τους δαίμονες να διώχνονται από τον Χριστό και βλασφημούσαν το Άγιο Πνεύμα και έλεγαν οι αδιάντροποι με αδιαντροπιά: «Με τη δύναμη του Βεελζεβούλ, του άρχοντα των δαιμονίων, βγάζει τα δαιμόνια».5 Αλλά, ενώ ακούν μερικοί αυτά, δεν ακούν, και ενώ βλέπουν, δεν βλέπουν, και όλα τα έργα, που από τη θεία Γραφή μαρτυρούνται ότι γίνονται από το Άγιο Πνεύμα και από τη θεία ενέργεια, αυτοί, σαν να έχασαν τα λογικά τους και να απέρριψαν από τις ψυχές τους ολόκληρη τη θεία Γραφή, και να απομάκρυναν τη γνώση της διάνοιάς τους, που προξενείται από τις θείες Γραφές, δεν τρομάζουν να λένε ότι αυτά γίνονται από μέθη και δαιμονική ενέργεια.
Διότι, σαν να είναι άπιστοι και εντελώς αμύητοι στα θεία μυστήρια, είτε ακούσουν για θεία έλλαμψη και είτε για φωτισμό της ψυχής και του νου, είτε για θέαση και απάθεια, είτε για ταπείνωση και δάκρυα, που χύνονται από την ενέργεια και τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, αμέσως, σαν να μην αντέχουν την υπερβολική λάμψη και δύναμη των λόγων, με το να σκοτίζονται μάλλον παρά να φωτίζονται στα μάτια της καρδιάς τους, λένε με τόλμη ότι αυτά προέρχονται από την πλάνη των δαιμόνων, και δεν τρομάζουν ούτε για την κρίση του Θεού, ούτε για τη βλάβη εκείνων, που τους ακούν, αλλά οι αδίστακτοι διακηρύττουν σε όλους με αδιαντροπιά ότι δεν συμβαίνει τώρα σε κάποιον από τους πιστούς κανένα τέτοιο από τον Θεό, πράγμα που είναι περισσότερο ασέβεια παρά αίρεση. Διότι αίρεση βέβαια είναι το να απομακρυνθεί κάποιος από κάποιο από τα δόγματα, που έχουν ορισθεί σ’ εμάς για την ορθή πίστη˙ αλλά το να λέει ότι δεν υπάρχουν τώρα άνθρωποι, που αγαπούν τον Θεό, ούτε ότι αυτοί αξιώνονται να λάβουν το Άγιο Πνεύμα, και με το να βαπτίζονται απ’ αυτό, δεν γίνονται, με επίγνωση και εμπειρία και θέαση, υιοί του Θεού και θεοί, ανατρέπει ολόκληρη την οικονομία του Θεού και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού και αρνείται φανερά την ανακαίνιση της εικόνας, που φθάρθηκε και θανατώθηκε, δηλαδή την ανάκλησή της, που έγινε για την αφθαρσία της και την αθανασία.
Όπως δηλαδή δεν είναι δυνατό να σωθεί ποτέ εκείνος, που δεν βαπτίστηκε με το νερό και με το Πνεύμα,6 έτσι ούτε εκείνος, που αμάρτησε μετά από το βάπτισμα, αν δεν βαπτισθεί και δεν αναγεννηθεί από τον ουρανό, όπως το βεβαίωσε αυτό ο Κύριος με το να πει στον Νικόδημο: «Αν δεν γεννηθεί κάποιος από τον ουρανό, δεν θα μπει στη βασιλεία των ουρανών».7 Και στους αποστόλους πάλι είπε: «Ο Ιωάννης βάπτισε με νερό, εσείς όμως θα βαπτιστείτε με Άγιο Πνεύμα».8 Εκείνος λοιπόν, που αγνοεί και το βάπτισμα που βαπτίσθηκε, όταν ήταν νήπιος, και δεν γνωρίζει ούτε ότι βαπτίσθηκε, αλλά το δέχθηκε μόνο με την πίστη και το απέβαλε με τις αμέτρητες αμαρτίες, και που απαρνείται το δεύτερο βάπτισμα – εννοώ το βάπτισμα με το Πνεύμα, που δίνεται από τον ουρανό, από τη φιλανθρωπία του Θεού, σ’ αυτούς, που το ζητούν με μετάνοια -, πώς αλλιώς θα μπορέσει ποτέ να επιτύχει τη σωτηρία του; Με κανένα τρόπο!
Γι’ αυτό λοιπόν διακηρύττω και λέω, και δεν θα σταματήσω να λέω σε όλους εσάς, όσα με την παράβαση των εντολών του Θεού μολύνατε το πρώτο βάπτισμα, να μιμηθείτε τη μετάνοια του Δαβίδ και των άλλων αγίων και να δείξετε με κάθε προθυμία, με διάφορα έργα και λόγια, αντάξια μετάνοια, για να προσελκύσετε τους εαυτούς σας τη χάρη του παναγίου Πνεύματος. Διότι αυτό το Πνεύμα, αφού κατεβεί σ’ εσάς, θα γίνει για σας φωτόμορφη κολυμβήθρα, και αφού βάλει στις αγκάλες του με τρόπο ανέκφραστο όλους εσάς, και σας αναγεννήσει, θα σας κάνει από φθαρτούς άφθαρτους, από θνητούς αθάνατους και από υιούς των ανθρώπων υιούς του Θεού και θεούς με την υιοθεσία και τη χάρη, αν βέβαια και θέλετε να αναδειχθείτε συγγενείς και συγκληρονόμοι των αγίων, και να μπείτε μαζί με όλους αυτούς στη βασιλεία των ουρανών. Τέτοιος γνωρίσαμε ότι έγινε τώρα στη γενεά μας και ο άγιος πατέρας μας ο Στουδίτης, και όχι μόνο αυτός, αλλά και ότι αξιώθηκαν κάποιοι άλλοι από τους μαθητές του, όπως είπα, με τις δικές του δεήσεις και προσευχές, αυτό το μεγάλο καλό, από την ανέκφραστη φιλανθρωπία του υπεράγαθου Θεού. Και αυτό το λέω, όχι καυχώμενος για τη δύναμη εκείνων, αλλά ευχαριστώντας την αγαθότητα του Θεού και κηρύττοντάς την σε όλους εσάς, για να φροντίσετε να αξιωθείτε και εσείς οι ίδιοι αυτό το καλό. Διότι το γνώρισμα της αγάπης, που είναι σύμφωνη με το θέλημα του Θεού, είναι αυτό, να μην κρατά δηλαδή κάποιος την απόκτηση του καλού μόνο για τον εαυτό του, αλλά να προσφέρει τον πλούτο του και στους πλησίον του αδελφούς, και να τους παρακινεί να ζητήσουν αυτό τον πλούτο και να τον βρουν και να τον αποκτήσουν.
Γι’ αυτό λοιπόν φωνάζω σ’ εσάς, όπως βλέπετε, χρησιμοποιώντας τα προφητικά λόγια: «Πλησιάστε σ’ αυτόν, και φωτισθείτε, και τα πρόσωπα των συνειδήσεών σας δεν θα ντροπιασθούν».9 Τί δηλαδή; Επειδή παραδώσατε τους εαυτούς σας στη ραθυμία και στην αμέλεια και στις επιθυμίες και στις ηδονές της σάρκας, λέτε ότι είναι αδύνατο σ’ εσάς να καθαρισθείτε με τη μετάνοια και να πλησιάσετε τον Θεό˙ και δεν λέτε μόνο αυτό, αλλά και ότι δεν είναι δυνατό να λάβετε τη χάρη του Πνεύματός του και να αναγεννηθείτε μ’ αυτή και να υιοθετηθείτε και να γίνεται όμοιοι μ’ αυτόν; Δεν είναι αυτό αδύνατο, δεν είναι! Ήταν βέβαια αδύνατο πριν από την παρουσία του στη γη˙ αφότου όμως ο Δεσπότης των όλων Θεός ευαρεστήθηκε να γίνει άνθρωπος, και να γίνει όμοιος μ’ εμάς σε όλα εκτός από την αμαρτία,10 έκανε αυτά δυνατά σ’ εμάς και εύκολα, επειδή έδωσε σ’ εμάς τη δυνατότητα να γίνουμε υιοί του Θεού11 και συγκληρονόμοι του12. Σ’ αυτόν πρέπει κάθε δόξα, τιμή και προσκύνηση στους αιώνες. Αμήν.
Υποσημειώσεις.
1. Ματθ. 12, 31-32 Λουκ. 12, 10
2. Όροι κατ’ επιτομήν, 273, PG 31, 1272 B.
3. Πρβ. Ιακ. 3, 15 και 17
4. Πρβ. Ρωμ. 8, 14
5. Λουκ. 11, 15
6. Πρβ. Ιω. 3, 5
7. Ιω. 3,3 και 5
8. Πράξ. 1, 5. 11, 16
9. Ψαλμ. 33, 6
10. Πρβ. Εβρ. 4, 15
11. Ιω. 1, 12
12. Πρβ. Ρωμ. 8, 17
Από το βιβλίο: Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου – Έργα (Νεοελληνική απόδοση).
Εκδόσεις: Περιβόλι της Παναγίας. Μάιος 2017
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
