Όσο περνούν τα χρόνια, ενισχύεται η ανάγκη του ανθρώπου να ζήσει τις ημέρες των Χριστουγέννων, ολοένα και με εντονότερο τρόπο. Ωστόσο, οι υπερβολές στην εκκοσμίκευση της θρησκευτικής αυτής εορτής, προβληματίζουν, διότι, όπως κάθε υπερβολή, δείχνουν να καλύπτουν σημαντικά μυστικά! Μυστικά, που πιθανόν αγγίζουν τον πυρήνα της προσωπικότητος κάθε ανθρώπου!
Ένας από τους σημαντικότερους διανοητές του εικοστού αιώνος, ο Έριχ Φρομμ, παρατήρησε ότι, αν και ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος έχει εδραιώσει σε σημαντικό βαθμό την ελευθερία του σε σχέση με εξωγενείς δυνάμεις, εντούτοις, εθελοτυφλεί μπροστά σε εσωγενείς καταναγκασμούς, περιορισμούς και φόβους. Πράγματι! Καθημερινώς, διαπιστώνεται ότι ο άνθρωπος λειτουργεί υπό το κράτος εσωτερικών δεσμεύσεων. Επομένως, αγνοεί τον εαυτό του. Κι αυτό είναι μια αμφίδρομη σχέση. Όσο περισσότερο αγνοεί τον εαυτό του, τόσο περισσότερο καλλιεργεί την εξωστρέφεια. Και όσο περισσότερο καλλιεργεί την εξωστρέφεια, τόσο περισσότερο τον αγνοεί. Και το ερώτημα παραμένει: ποιος δρόμος οδηγεί στην αυτοσυνειδησία;
Εξετάζοντας ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος το γεγονός της προσκυνήσεως του Χριστού από τους μάγους, διαπιστώνει ότι ξεκίνησαν χωρίς καμία ορθολογική εξασφάλιση για ένα τόσο κοπιαστικό και εξαντλητικό ταξίδι, απειλητικό για την ίδια τη ζωή τους. Όπως φαίνεται, λοιπόν, οι Μάγοι εγκατέλειψαν την ταυτότητά τους, για το άγνωστο. Απαρνήθηκαν την ιδιότητά τους αλλά και την άνεσή τους, για το ταξίδι προς τη φάτνη!
Το άνοιγμα που επιχειρούν οι Μάγοι, είναι άνοιγμα από μια ζωή «τακτοποιημένη», προς μια ανατροπή! Εξέρχονται του εαυτού τους, όχι για να υιοθετήσουν κάποιο νέο ρόλο, αλλά για να αναζητήσουν την αυθεντικότητα! Πόσο λογικό είναι αυτό; Γι’ αυτό ο όσιος Εφραίμ συμπληρώνει: «Σταμάτα να ερευνάς άνθρωπε, και διδάξου να προσκυνάς μαζί με τους Μάγους».
Κάθε πνευματική εορτή αποτελεί μια πρόκληση. Πόσο μάλλον αυτή, που καλεί τον άνθρωπο να ψηλαφίσει τη φάτνη. Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής μας δίνει μέσα από μια άλλη προοπτική, την θεολογική, και κατά συνέπεια υπαρξιακή, σημασία των Χριστουγέννων. Η φάτνη βρίσκεται μέσα στον άνθρωπο! Γιατί ο Χριστός γεννάται μέσα στον κάθε άνθρωπο, και σαρκώνεται χάρη στον ενάρετο βίο. Είναι φανερό ότι όσο ο άνθρωπος εξέρχεται των ψευδαισθήσεων του βίου, για να καταστεί Θεοτόκος ψυχή, τόσο γνωρίζει τον εαυτό του, σε ένα ταξίδι αγιότητος, από την άνεση των ταυτίσεων της καθημερινότητός του προς τη φάτνη, ταξίδι που δεν τελειώνει εκεί, αλλά στο κενό μνημείο.
Τα Χριστούγεννα έφθασαν. Ένας ύμνος τους ερωτά: «Τι να σου προσφέρουμε στη φάτνη Χριστέ;». Θα προλάβει ο σύγχρονος άνθρωπος να απαντήσει «την ελευθερία μου από ταυτίσεις και εξαρτήσεις»;
*Ο κ. Κωνσταντίνος Κορναράκης είναι Επίκουρος Καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Από την εφημερίδα “Ορθόδοξος Κόσμος” φύλλο 04, της Δευτέρας 24/12/2007.